Epitafia i płyty nagrobne

Kościół p.w. św. Anny

Kościół św. Anny w Szczawienku jest najstarszym obiektem sakralnym w Wałbrzychu. Pierwotnie pełnił funkcję duszpasterską dla księcia i rycerstwa z zamku Książ i przynależnych osad.
Kościół był wielokrotnie przebudowywany i odbudowywany, co wiązało się ze skomplikowanymi dziejami Śląska. .
Od 1506 roku Szczawienko należało do rodziny Hochbergów z Książa.
Pożar z początku XVI w i przejęcie kościoła przez protestantów w latach 1524- 1653, przyczyniły się do usunięcia niezwykłego, gotyckiego wyposażenia.
W 1687r spłonęła po raz kolejny wieża, którą jednak już tego samego roku odbudowano przy bardzo dużym wsparciu sześciu młynarzy mających swe młyny poniżej kościoła na rzece Pełcznicy. W 1816r w wieżę kościoła Św. Anny uderzył piorun, co spowodowało pożar kościoła. Skutkiem tego stopiły się dzwony, wypaliła się nawa, zawaliły się stropy, co doprowadziło do ruiny wyposażenia świątyni.
Odbudowa, którą podjęto, nadała kościołowi obecny kształt; kościół to budowla murowana, z wieżą od strony zachodniej, nakryta blaszanym hełmem z XVII w. Po przeciwnej stronie znajduje się prostokątne prezbiterium. Pod dwuspadowym dachem umieszczone są typowe dla gotyku, duże, ostrołukowe okna. Drewniany strop obniżono w stosunku do poprzedniego, wcześniejszą więźbę typu otwartego zastąpiono stropem płaskim, będącym podobraziem do późniejszych przedstawień malarskich. Wejście główne znajduje się we frontowej ścianie wieży, między dwoma przyporami. Przełom wieków XIX i XX to stały rozkwit i czasy świetności parafii ze względu na rozwój uzdrowiska w Szczawnie Zdroju, ekspansję przemysłu w Wałbrzychu oraz objęcie parafii patronatem książąt von Pless.
Kościół św. Anny w tym czasie to jedyny kościół katolicki w okolicy, licznie odwiedzany przez bywalców uzdrowiska, także z ziem polskich. Wielu przychodziło tu wysłuchać Mszy Św. w języku ojczystym. Wielu znajdowało tu, na przykościelnym cmentarzu, miejsce spoczynku. Jednym z nich jest Generał Benedykt Józef Łączyński, uczestnik wojen napoleońskich i kościuszkowiec, zmarł 07.08.1820 roku w Bad Salzbrunn/ dzisiejsze Szczawno Zdrój/, porucznik w Legionach Henryka Dąbrowskiego.
Nagrobek gen. Łączyńskiego w kształcie prostopadłościanu, kapliczki, zwieńczonej wysokim, ostrosłupowym daszkiem , ufundował nieznany fundator, Polak, pół wieku po jego śmierci. W roku w 1923 na chórze muzycznym umieszczono 12- głosowy instrument, zbudowany przez Firmę W. Sauer und Oscar Walcker z Frankfurtu nad Odrą ( OPUS 1305). Od ponad 50 lat Parafia szczyci się posiadaniem „ Cząstki Drzewa Najświętszego Krzyża Pana Jezusa Chrystusa „. Aktu przekazania Relikwii Drzewa Krzyża Świętego dokonał J.E. ks. bp Wincenty Urban dnia 14.07 1965r.
Kościół św. Anny przypomina dawne dzieje i daje świadectwo historii tych ziem. Zaprasza tym samym do wstąpienia i uczestnictwa w tym ,co jest istotą jego trwania : zaprasza do modlitwy i chrześcijańskiej wspólnoty.

Tekst pochodzi z portalu Parafia św. Anny w Wałbrzychu na Facebooku

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

Sechs Grabsteine mit den Flachbildern der Verstorbenen, eines Ritters, seiner Frau und 4 kleiner Kinder der Familie Czettritz-Neuhaus auf Liebichau.

- Die Kunstdenkmäler der Landkreise des Reg.-Bezirks Breslau - im amtlichem Auftrage bearbeitet von Hans Lutsch. Breslau 1889. -

Płyta nagrobna Heleny von Czettritz † 1603

Płyta nagrobna Heleny von Czettritz zd. von Schweinichen, żony Hansa von Czettritz und Neuhaus, urodzonego w 1519 roku a zmarłego w 1580 roku w wieku 61 lat, syna Bernharda von Czettritz und Neuhaus i Barbary zd. von Mühlheim, zmarłej w 1603 roku.
Wokół postaci zmarłej umieszczono osiem herbów rodzinnych. Po stronie ojczystej von Schweinichen, von Gregersdorf, von Dobritsch i nierozpoznany, a po stronie macierzystej von Reibnitz, von Adelsdorf, von Schweinichen oraz nierozpoznany.

. . . . . . . . . . . IST IN GOT SELIG ENTSCHLAFEN D EDLEN EHRENTVGENTREICHE FRAV HELENA GEB SCHWEINICHEN EHRENVESTEN WOLBENAMBTEN HANS ZETRIZE V SIMPSDORF NOVHAUS . . . . . . . . .

Płyta nagrobna Bernharda von Czettritz † 1626

Płyta nagrobna Bernharda von Czettritz und Neuhaus, syna Hansa von Czettritz und Neuhaus i Heleny zd. von Schweinichen, urodzonego w 1562 roku a zmarłego 24 sierpnia 1626 roku. Jego żoną była Elisabeth von Czettritz und Neuhaus zd. von Czettritz und Neuhaus, córka Hansa von Czettritz und Neuhaus oraz Elisabeth zd. von Seidlitz, urodzonej w 1565 roku a zmarłej w 1626 roku.
Wokół postaci zmarłego umieszczono osiem herbów rodzinnych. Po stronie ojczystej von Czettritz, von Mühlheim, von Reibnitz i von Schindel, a po stronie macierzystej von Schweinichen, von Reibnitz, von Gregersdorf oraz von Lemberg.

Płyta nagrobna chłopca z rodziny von Dobritsch

Płyta nagrobna chłopca z rodziny von Dobritsch, zmarłego na początku XVII wieku, sądząc po stroju dziecka.
Wokół postaci zmarłego umieszczono cztery herby rodzinne. Po stronie ojczystej von Dobritsch i von Seidlitz, a po stronie macierzystej von Schliewitz oraz von Schweinitz.
Hans Lutsch w swoim opracowaniu piszę o czterech płytach dzieci z rodziny Czettritz und Neuhaus, co udowodniono iż jest nieprawdą. Prawdopodobnie patrząc na pobieżny opis tego kościoła, Lutsch tam w ogóle nie był. Podobnie jak Hoverden, który tej miejscowości nie zamieścił w swoim opracowaniu.

Płyta nagrobna dziewczynki z rodziny von Czettritz und Neuhaus

Płyta nagrobna dziewczynki z rodziny von Czettritz und Neuhaus, także zmarłej na początku XVII wieku. Prawdopodobnie jest ona córką Bernharda i Elisabeth von Czettritz und Neuhaus.
Wokół postaci zmarłej umieszczono cztery herby rodzinne. Po stronie ojczystej von Czettritz i von Schweinichen, a po stronie macierzystej von Czettritz oraz von Hochberg.

Płyta nagrobna Hansa z rodziny von Czettritz und Neuhaus

Płyta nagrobna chłopca o imieniu Hans z rodziny von Czettritz und Neuhaus, także sądząc po ubiorze, zmarłego na początku XVII wieku. Prawdopodobnie jest on także synem Bernharda i Elisabeth von Czettritz und Neuhaus.
Wokół postaci zmarłego umieszczono cztery herby rodzinne. Po stronie ojczystej von Czettritz i von Schweinichen, a po stronie macierzystej von Czettritz oraz von Hochberg.

Płyta nagrobna dziewczynki z rodziny von Czettritz und Neuhaus

Płyta nagrobna dziewczynki z rodziny von Czettritz und Neuhaus, także zmarłej na początku XVII wieku. Prawdopodobnie jest ona córką Bernharda i Elisabeth von Czettritz und Neuhaus.
Wokół postaci zmarłej umieszczono cztery herby rodzinne. Po stronie ojczystej von Czettritz i von Schweinichen, a po stronie macierzystej von Czettritz oraz von Hochberg.

W tym miejscu pragnąłbym bardzo podziękować Danucie Szybińskiej-Juszczak za podesłanie ściągawki z wszystkimi herbami umieszczonymi na powyższych płytach nagrobnych. Trzeba przyznać, że Danuta stała się niekwestionowanym ekspertem w dziedzinie heraldyki.

Epitafium Sophie von Sommerfeld

Bardzo wypłukane przez warunki atmosferyczne barokowe epitafium Sophie von Sommerfeld von Falckenhain (Jastrzębce k. Środy Śląskiej). Jej mama pochodziła z rodu von Hochberg.